چشم انداز ترکیه نوین

به جامعه شناسی علم تغییر و تحول گفته می شود. زیرا قوه های محرکه تغییرات اجتماعی برای هر جامعه متفاوت است. این تغییر و تحول با توجه به عصر و زمان بشکلی متفاوت شکل می گیردکذا جامعه شناسان در زمینه عناصر دینامیک تغییر و تحول همسویی ندارند. ولی همگان شاهد نحوه این تغییر و تحول می گردیم. خانواده یکی از کانون هایی است که از روند تغییر و تحول در جهان امروزی بیشترین تاثیر را می پذیرد. تغییرات حاصله در بافت خانواده دیگر موضوعات را نیز شامل شده و صاحب تاثیر فراوانی است. بعنوان مثال تغییرات حاصله در ساختار خانواده موجب افزایش در نیاز به مسکن شده است. این وضعیت در عین حال تنوع و تفاوت در بافت مسکن را در پی داشته است. انسانها در طول تاریخ همواره خواسته اند تا صاحب یک مکان برای برآورد نیازهای خود شوند. چنین به نظر می رسد که مردم بسیاری از کشورهای جهان تمایل دارند تا در مناطقی که زندگی می کنند، صاحب مسکن شوند و برای همین منظور نیز مبلغ مهمی را به خرید مسکن اختصاص می دهند. میل صاحب شدن به مسکن در ترکیه متفاوت از دیگر کشورها بیشتر است. لذا معانی و مفاهیمی که به مسکن نسبت داده می شود، عمیق و قابل تعامل و تعمق است. در آناطولی اصطلاح بسیار رایجی ورد زبان است که می گوید در جهان مکان و در آخرت ایمان برای انسان لازم است. یعنی صاحب مکان شدن در این جهان چنان صاحب شدن به ایمان و اعتقاد در آخرت دست آورد آرامش بخشی است. با دامن زده شدن به این طلب در ترکیه تمایل به زندگی شهرنشینی افزایش یافته و این طلب به شکلی روز افزون ادامه دارد. البته طلب روز افزون به مسکن موجب بوجود آمدن انباری از ساختمان و بناها که در قبال زمین لرزه ها و خطرات مشابه چندان امن نمی باشد، شده است. پس در این اوضاع و احوال سیاست های شهرنشینی در ترکیه بایستی در حول و محور این موضوع چرخ بخورد. هدف باید تامین نیاز انسانها به مسکن امن باشد.

پرفسور دکتر مظهر باغلی استاد رشته جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی و بشری دانشگاه کاراتای قونیه طی مقاله ای تحقیقی نوشته است :

برای رفع نیاز مردم ترکیه به مسکن یک نهاد دولتی تاسیس شده است. این نهاد اداره انبوه سازی مسکن موسوم به توکی می باشد. این اداره ای است که وظیفه مهم بر عهده دارد یکی ساخت مسکن برای مردم و دیگری تبدیل ساختمان ها و بناهای قدیمی و دارای خطر ویرانی و فروپاشی به بناهای جدید و امن می باشد. قبل از حاکمیت حزب عدالت و توسعه انسانها برای صاحب شدن به مسکن کار و تلاش مدام العمر را به جان می خریدند. کرایه خانه ها به اندازه نیمی از حقوق یک خانواده متوسط الحال بود. بخش بزرگی از بودجه این خانواده به کرایه خانه مصرف می شد. اکثر انسانها گویی که برای صاحب خانه ها کار می کردند. این وضعیتی اداره کردنی نبود. این وضعیت غیر عادی با حاکمیت حزب عدالت و توسعه و با آغاز فعالیت اداره انبوه سازی مسکن موسوم به توکی خاتمه یافت. با پروژه های بسیار بزرگ هم ساختمانهای مستحکم و سالم و هم با قیمت های مناسب ساخته شد. بدین ترتیب نیاز انسانها به مسکن در سطح قابل توجهی تامین گردید. البته امروزه دیگر انتظارات از اداره انبوه سازی مسکن بیشتر شده است. در پی برآورد نیازهای حداقل ، امروزه باید سیاست های مسکن مناسب با ارزش های اجتماعی و هماهنگ با برداشت از تمدن عصر حاضر در پیش گرفته شود. شاید هم تمامی عناصر اجتماعی بایستی در زمینه تغییر اصل و منطق ساخت مسکن همفکری داشته باشند. یعنی هم آکادمیسین ها و هم سیاستمداران باید در این زمینه همسویی داشته باشند. لازم به تاکید است که هر تمدن و هر فرهنگ و اعتقادی دارای معماری و طرح شهر سازی مختص به خود است. ترکیه نیز باید طراحی ساختمانها و بناهایی مناسب با تمدن ، فرهنگ و اعتقاد خود را مباحثه بکند. کارشناسان جامعه شناسی شهری، طراح شهرسازی ومعماری بر این نظرند که ترکیه نیز باید به پروژه های بزرگ و آینده نگری در عرصه شهر سازی و معماری جامه عمل بپوشاند. ساختمانها و بناهایی که کشورهای اروپایی بویژه در قرن پانزدهم و شانزدهم بشکلی مناسب با فرهنگ و اعتقادات خود ساخته اند، هر بیننده ای را به شگفتی وامیدارد. ما نیز می توانیم شهرهایی با بناهای مختص بخود بسازیم. شهرهایی که پاسخگوی سوال آیا مسلمانان باید در چگونه شهرهایی زندگی بکنند؟ باشد.